De cold case van Riky Bartels - Wanroy - 12-06-1977
Op zondagavond 12 juni 1977 bezocht de 17-jarige Riky Bartels een eucharistieviering bij haar familie in het Noord-Brabantse Maashees. Rond een uur of 22:45 besloot ze terug naar huis te fietsen in Sambeek. Riky wilde het die avond niet te laat maken omdat ze de volgende dag eindexamen havo had. De scholiere kwam echter nooit thuis aan.
Op maandag werd haar ontblote lichaam door een verschrikte jager aangetroffen. Het stoffelijk overschot lag onder de struiken op de vuilstortplaats in Wanroy. Riky bleek slachtoffer te zijn geworden van een zedenmisdrijf.
Over Riky Bartels
Riky werd geboren op palmzondag, 10 april 1960. Ze groeide op in een tamelijk gelovig gezin van in totaal zes kinderen. Vader Jan Bartels was actief als gemeenteraadslid, maar bovenal een succesvolle melkboer. Het gezin woonde naar eigenzeggen in een prachtig huis in Sambeek, waar het ook over een grote tuin beschikte. In omringende weilanden stonden o.a. hun paarden. Riky leidde als kind een plezierige jeugd, en volgens haar familie straalde ze iedere dag van blijdschap. Ze had twee beste vriendinnen, Bernadette en Betty. De tiener ging graag naar school, waar ze lessen volgde op de havo. Haar naam werd overigens soms ook geschreven als Rikie Bartels.
Sectie en politieonderzoek
De patholoog-anatoom constateerde dat het 17-jarige meisje zich flink had verzet tijdens de worsteling met haar moordenaar. Hoewel de arts geen specifieke doodsoorzaak kon aanwijzen, stelde hij wel vast dat er sporen van het bedwelmende middel chloroform in haar longen zat. Dit middel was niet zo maar te koop en het was een raadsel hoe de dader hieraan was gekomen.
Omdat Riky naakt gevonden was ging de recherche meteen uit van een zedenmisdrijf. Tijdens het sporenonderzoek werd duidelijk dat de dader de bh van het meisje had stukgesneden en die vervolgens onder haar voeten had gepropt. Later werd duidelijk dat de oorbel van Riky verdwenen was. Wellicht was deze door de dader meegenomen om als een soort aandenken te dienen.
De fiets waarop de 17-jarige naar huis fietste werd teruggevonden in een sloot tussen Vierlingsbeek en Maashees. Ook één van haar schoenen werd daar teruggevonden. Het leek de politie hierdoor aannemelijk dat de dader zijn slachtoffer van haar fiets had afgetrokken en haar vervolgens met zijn of haar auto had meegenomen.
In de hoop op aanwijzingen of tips voerde de recherche een uitgebreid buurtonderzoek uit. Er werd ook gesproken met familie en kennissen van Riky. Ook deed de politie een getuigenoproep en stelde ze daarin zeer geïnteresseerd te zijn in mensen die de bewuste zondagavond tussen half elf en kwart voor elf iets vreemds waren opgevallen aan de provinciale weg Maashees-Vierlingsbeek. Wellicht had iemand iets gezien of gehoord van de worsteling die tussen Riky en de dader had plaatsgevonden.
Volgens een woordvoerder van de politie werd er vanuit gegaan dat de moord op die weg gepleegd moest zijn. De moeite van de recherche zorgde niet voor nieuwe inzichten of waardevolle tips.
Tweede moord
Ondertussen was de omgeving opgeschrikt met een tweede moord op een tienermeisje. Nog geen vierentwintig uur na de vondst van het lichaam van Riky, werd het eveneens ontklede lichaam gevonden van de 18-jarige Gerrie Francken uit Wanssum. Beide misdrijven waren op nog geen twintig kilometer afstand van elkaar gepleegd. Vanwege de overeenkomsten en de korte afstand tussen de vindplaatsen werd er onderzocht of er een verband was tussen de twee delicten. Al snel zou blijken van niet. Een 18-jarige vriend van Gerrie bleek haar vermoord te hebben toen hem duidelijk werd dat zijn liefde niet door haar zou worden beantwoord.
Werd Riky slachtoffer van kindermoordenaar Koos H.?
Op 3 oktober 1980 werd de 31-jarige Hagenaar Koos H. door de politie gearresteerd op verdenking van moord. Hij werd twee jaar later tot levenslang veroordeeld voor het ontvoeren, misbruiken en vermoorden van drie meisjes. De 12-jarige Tialda Visser, 18-jarige Emy den Boer en de 11-jarige Edith Post. Hoewel H. in de eerste instantie zijn betrokkenheid ontkende, gaf hij in 1989 toe de meisjes te hebben ontvoerd en vermoord. Deze deelbekentenis had de kindermoordenaar gedaan om te worden opgenomen in een TBS kliniek, waardoor hij zijn straf (voorlopig) niet meer in de gevangenis hoefde uit te zitten.
Koos H. bleek tijdens het onderzoek van de politie in 1980 over een ware martelkamer te hebben beschikt. Deze had hij zelf op provisorische wijze op zijn zolder gebouwd. De ruimte was door hem geïsoleerd met o.a. dubbele wanden en dik tapijt op de vloer en het plafond, om ervoor te zorgen dat er geen geluid kon ontsnappen uit het kamertje. Er werd bloed aangetroffen dat afkomstig was van Tialda en Emy. Ook werden er diverse oorbellen gevonden die Koos waarschijnlijk als een soort van trofee had bewaard nadat hij zijn slachtoffers om het leven had gebracht.
De politie vermoedde lange tijd dat H. verantwoordelijk was voor nog veel meer kindermoorden. Zo werd hij ook in verband gebracht met de moord op Riky Bartels. Hoewel Koos zijn betrokkenheid bij dit misdrijf altijd bleef ontkennen waren er verscheidene overeenkomsten tussen deze moord en de moorden waarvan vast stond dat de kindermoordenaar die had gepleegd.
Koos H. - bron: Peter R de Vries, sbs6
Overeenkomsten
Het stond vast dat Koos H. diverse van zijn slachtoffers had bedwelmd met chloroform. Bij de autopsie op Riky Bartels werd dit bedwelmende middel ook in haar longen aangetroffen. Koos H. bekende tijdens een -in het geheim opgenomen- gesprek met jeugdvriend Nico van Empel dat hij het verdovingsmiddel ooit had gestolen uit een apotheek. Het werd later door de politie terug-gevonden in zijn woning.
Slachtoffers Emy den Boer en Tialda Visser misten beiden hun oorbellen toen ze dood werden aangetroffen. De politie vond later bij de huiszoeking in de woning van Koos een doosje met diverse oorbellen erin. Eén van de teruggevonden oorbellen behoorde toe aan Emy den Boer. Toen Riky vermoord werd aangetroffen miste zij net als Emy en Tialda ook haar oorbellen.
De derde gelijkenis is het seksuele misbruik. Het dode lichaam van Riky was naakt aangetroffen en later werd duidelijk dat het 17-jarige meisje net als Tialda, Emy en Edith voor haar dood was misbruikt.
Tenslotte lag het lichaam van Riky tamelijk dicht bij de caravan van Koos H. Niet ver daar vandaan lagen de bossen van Nistelrode, waar het stoffelijk overschot van Emy den Boer was aangetroffen.
Onvoldoende bewijs
Koos H. ontkende betrokken te zijn geweest bij de moord op Riky, en de recherche kon ondanks de vele overeenkomsten en toevalligheden nooit voldoende bewijs vinden om hem de dood van de havo-scholiere ten laste te leggen. De beruchte serie-moordenaar overleed in 2015, en nam wellicht veel geheimen met zich mee het graf in.
Cold case zaak
De recherche heeft het onderzoek naar de moord op Riky Bartels uiteindelijk moeten stoppen. Er waren simpelweg geen aan-knopingspunten meer. De zaak kwam daardoor op 'de plank' terecht, waar het nog altijd staat te verstoffen.
Vader Jan Bartels overleed in juli 2002, en moeder Riek stierf op 91-jarige leeftijd in februari 2021. Beiden hebben nooit antwoord gekregen op hun vragen. Ze hebben nooit geweten water met hun geliefde dochter is gebeurd.
Informatie en tips
Hoewel de zaak strafrechtelijk verjaard is, hebben de nabestaanden van Riky recht op antwoorden. Weet u iets over de moord op het 17-jarige meisje? Wellicht heeft u ooit een gerucht gehoord, of weet u zelfs wie de moord op zijn geweten heeft? Als u ook maar iets weet, laat het dan alstublieft nu weten. Het is tijd om de zaak op de juiste manier te sluiten. Twijfel niet en kom in contact.
Neemt u (anoniem) contact op met onze redactie.
Wij nemen zorgvuldig de tijd voor uw informatie en zorgen er op betrouwbare wijze voor dat het op de juiste plek terecht komt. U kunt uw verhaal kwijt via onderstaand formulier. Blijft u graag anoniem? Laat dan de contactgegevens-velden leeg.
U kunt ook e-mailen naar info@coldcasezaken.nl.
Help mee en deel deze zaak, vooral als u in de buurt woont van de plaats delict. Dank u wel!
Stichting Coldcasezaken maakt gebruik van informatie uit open bronnen en onze pagina's zijn meestal een mix van (nieuws)berichten die wij zo veel mogelijk in onze eigen woorden vormgeven op de website. We maken vaak gebruik van artikelen uit nationale kranten(archieven) van o.a. De Telegraaf, het AD, Trouw, De Volkskrant, het Parool, NRC etc. Voor een complete lijst van onze bronnen verwijzen wij u graag naar deze pagina
Indien u van mening bent dat er teksten of afbeeldingen in strijd zijn met het intellectueel eigendom dan verzoeken wij u om contact op te nemen. Op geen enkele wijze wordt door ons platform bewust onrechtmatig gebruik gemaakt van het intellectueel eigendom van anderen en betrachten wij uiterste zorgvuldigheid. De stichting is een non-profit organisatie en leunt volledig op vrijwilligers.