De cold case van Maria van der Zanden - Putten - 06-08-1994

In de namiddag van 6 augustus 1994 besloot de 22-jarige Maria van der Zanden nog even een ontspannen fietsritje te maken in de natuur. Hoewel de bewoners van Putten een aantal maanden geleden nog waren opgeschrikt door de verkrachting van, en de moord op Christel Ambrosius, maakte Maria zich niet veel zorgen. Ze beloofde haar moeder op tijd weer terug te zijn voor het avondeten, en ging er vandoor. Ze kwam echter nooit meer thuis. Pas in mei 2023 werd duidelijk dat haar lichaam eind augustus 1994 al was gevonden in Duitsland. Maria lag daar al die tijd begraven in een naamloos graf.

Weet u iets over deze zaak, neem dan hier (anoniem) contact op

Niet teruggekeerd
Toen het avondeten rond 18:15 klaarstond en Maria nog steeds niet terug was gekeerd van haar fietstocht, begon de familie zich langzamerhand zorgen te maken. Uiteindelijk besloten ze de politie te bellen. De agent aan de telefoon beval echter om morgen maar terug te bellen als ze dan nog steeds niet was thuisgekomen.

Dat deden de ouders van Maria, want ze hadden ook de volgende dag moeten vaststellen dat hun dochter nog steeds niet terug was gekomen. Er kwamen twee politieagenten langs bij de familie en na het aanhoren van hun verhaal werd er een onderzoek gestart. De ouders van Maria waren er inmiddels zeker van dat er vast iets verschrikkelijks was gebeurd, en beden iedere dag tot God voor de veilige thuiskomst van hun dochter.

Onderzoek van de politie
De politie begon hun onderzoek met een grote zoekactie in de Veluwse bossen, waarbij veel vrijwilligers meezochten. Ondertussen werd er ook gezocht naar aanwijzingen bij Maria thuis, en hoorde de recherche mensen uit haar kennissenkring en verschillende buurtgenoten. Het bleek dat de 22-jarige nog even had gezwaaid naar haar buurvrouw, die haar richting Harderwijk had zien fietsen. Dat was het allerlaatste spoor van Maria. De politie kon haar ondanks het grote onderzoek niet vinden. De fiets was eveneens onvindbaar.

Door de jaren heen kwamen er diverse signaleringen binnen van mensen die Maria zouden hebben gezien. Eén tipgever zou haar zelfs in het buitenland hebben gezien bij een postkantoor in het Egyptische Cairo. Het bleek echter elke keer niet te kloppen.

Omdat de vermissing veel aandacht kreeg van mensen, kwamen er ook een aantal geruchten opgang. Zo zou het lichaam van Maria, of delen daarvan, zijn teruggevonden op de vuilstort in Ermelo. Dat bleek echter een broodje-aapverhaal. De recherche keek iedere tip grondig na, maar het zorgde tot op heden niet voor de oplossing. Het onderzoek kwam tot een stilstand.

Onderzoek heropend
Die stilstand duurde tot 2005. De 34-jarige Ilona Németh uit Utrecht werd al een aantal maanden vermist, toen er in het onderzoek naar haar verdwijning een foto opdook van de Captains Club uit Nijkerveen. Dat was een Christelijke jeugdvereniging in Nijkerveen. Op de foto bleken zowel Ilona Németh als Maria van der Zanden op te staan. Twee mensen op één foto die beiden zo’n vijftien jaar nadat de foto was gemaakt op mysterieuze wijze waren verdwenen. Het was zeer opmerkelijk. Beide vrouwen waren toevallig ook nog eens alle twee op de fiets weg toen ze vermist raakten.

Het was reden voor de Politie Noord-Oost Gelderland om de zaak van Maria weer te heropenen. Daarbij hielden zij wekelijks contact met het team dat de verdwijning van Ilona Németh onderzocht.

Tijdens het onderzoek sprak de recherche met alle mensen die op de foto stonden. Uiteindelijk moest er geconcludeerd worden dat er verder geen link bestond tussen de beide vrouwen. Het was dus puur toeval dat ze beiden op dezelfde foto stonden.

Nieuwe zoekactie
Omdat het Gelderse rechercheteam de moed niet wilde opgeven stuurde het in juni van dat jaar 1250 enquêtes naar buurt-bewoners en oud-klasgenoten van Maria. Er stonden diverse vragen in over Maria en over haar verdwijning. Er kwamen zo’n 600 vragenlijsten ingevuld terug, waarbij er een aantal nieuwe tips naar boven waren gekomen.

Door de nieuwe informatie zochten ME’ers in april 2006 de bossen af bij Ermelo, in de hoop sporen te vinden van Maria. De zoekactie leverde niets op.

Fiets gevonden?
In hetzelfde jaar, 2005, bleek naar alle waarschijnlijkheid de racefiets van Maria te zijn opgedoken. Een oplettende agent had de Toscana fiets op 30 april tegen een boom aan gevonden in de Brinkstraat te Putten. De tweewieler bleek door drie jongens te zijn gekocht op de Koninginnedagbraderie. Het drietal had de fiets later met twee lekke banden tegen de boom neergezet en achtergelaten.

De politie kon de verkoper op de braderie snel lokaliseren, en die vertelde dat hij de fiets in juli 2004 op een rommelmarkt in Garderen had gekocht. De recherche probeerde met man en macht de betreffende verkoper te traceren maar slaagde daar niet in. Of de fiets honderd procent zeker van Maria was werd nooit bevestigd maar het leek er in elk geval sterk op.

Onderzoek naar verdachte man
In oktober 2006 meldde de politie dat er een nieuw onderzoek was gestart naar een man die zich vlak na de vermissing van Maria verdacht zou hebben gedragen. De recherche van destijds had namelijk vernomen dat er, rond de tijd van de verdwijning, een groepje vrijwilligers bezig was met een zoekactie naar Maria in een bosperceel, toen zij ineens een vreemde man zagen. Toen deze man het groepje vrijwilligers zag, zou hij snel op zijn fiets zijn gesprongen om vervolgens hard weg te fietsen. Daarbij had hij zijn best gedaan om niet herkend te worden.

Het cold case team dat aan de zaak werkte had geprobeerd er achter te komen welk bosperceel destijds werd bedoeld, en dacht nu eindelijk te weten om welk gebied het ging. Er werd met tientallen ME’ers gezocht en gegraven naar een spoor van Maria. Het leverde opnieuw niets op.

Grote beloning Peter R de Vries Foundation
Op maandag 20 maart 2023 kondigde de Peter R de Vries Foundation aan dat zij voor de gouden tip een beloning uitloofde van 250.000 euro. Daarmee werd er een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de zoektocht die al bijna dertig jaar duurde. De Foundation richt zich sinds juni 2021 op het oplossen van cold case zaken en looft hoge beloningen uit voor de tips die daartoe leiden. Peter R de Vries richtte de stichting in juni 2021 op onder de naam ‘De Gouden Tip’. Zijn dochter Kelly nam zijn functie over na zijn tragische overlijden een paar weken na de oprichting. 

Ontdekking lichaam
Op 24 mei 2023 werd er een grote doorbraak gemeld. Het lichaam van Maria van der Zanden was na 29 jaar vermissing gevonden in Duitsland. De grote inzet van de Peter R de Vries Foundation en het cold case team van Oost-Nederland had haar vruchten geworpen.

Het lichaam van Maria bleek eind augustus 1994 al in het stuwmeer de Möhnesee te zijn gevonden door de Duitse politie. Ondanks onderzoek bleef haar identiteit onbekend en werd ze begraven in een naamloos graf. Omdat de politie destijds vermoedde dat het om zelfdoding ging kwam er verder geen uitgebreid onderzoek. Er werd ook geen DNA afgenomen. Wel werd haar vingerafdruk opgeslagen in de database. De afgenomen vingerafdruk gaf negenentwintig jaar na de vondst van het lichaam van Maria eindelijk duidelijkheid. 

Het Oost-Nederlandse cold case team zal de komende tijd onderzoek doen naar hoe Maria in Duitsland terecht is gekomen.

Wellicht toch wél een misdrijf?
Op 25 mei 2024 verscheen de zaak opeens weer in de media. De Stentor wist te melden dat het cold case team van de politie ernstig rekening hield met het scenario dat Maria toch geen zelfmoord had gepleegd, maar in plaats daarvan slachtoffer was geworden van een misdrijf. En hoewel Maria vermoedelijk langer dan twee weken in het water had gelegen, liet men haar kleding vanuit Duitsland naar Nederland overbrengen om het op DNA te laten onderzoeken door het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Ook zouden agenten opnieuw met getuigen in gesprek gaan. Het onderzoek is op moment van schrijven in volle gang.

Informatie en tips
Weet u iets over de dood van Maria? Laat het dan alstublieft nu weten. Ieder klein detail kan al tot nieuwe inzichten leiden. Nogmaals, laat het weten.

Neemt u (anoniem) contact op met onze redactie.
Wij nemen zorgvuldig de tijd voor uw informatie en zorgen er op betrouwbare wijze voor dat het op de juiste plek terecht komt. U kunt uw verhaal kwijt via onderstaand formulier. Blijft u graag anoniem? Laat dan de contactgegevens-velden leeg.

U kunt ook e-mailen naar info@coldcasezaken.nl.

Praat over deze zaak mee op ons forum

Deel deze zaak en help mee. Volg ons ook op onze socials