Oud en Nieuw coldcasejaar

Drie zaken opgelost
Een onbekende jongeman die op 20 februari 2020 net over de grens in België om het leven was gekomen en van wie de identiteit bijna vijf jaar lang een raadsel bleef, werd in januari dankzij ons werk geïdentificeerd als de 18-jarige Salah El Shahatt uit Egypte. Zijn familie was al die tijd naar hem op zoek geweest en werd plotseling geconfronteerd met zijn tragische lot. Het DNA-vergelijkingsonderzoek duurde zestien weken, een periode die voor de nabestaanden aanvoelde als een emotionele achtbaan. Na de identificatie bleek dat Egypte, in tegenstelling tot veel andere landen, het lichaam niet kosteloos wilde repatriëren. We startten daarom een crowdfunding om Salah terug te brengen naar zijn familie en hielden gedurende die periode intensief contact met de nabestaanden. Dankzij talloze donaties, betrokken mensen uit allerlei hoeken en enkele grote giften – waaronder de grafkist – kon Salah begin deze maand uiteindelijk ritueel worden begraven in zijn thuisland. Een bijzonder ontroerend moment voor zijn familie en voor iedereen die hier maandenlang bij betrokken was.

In maart 2025 reisde ik vervolgens persoonlijk af naar het Duitse Bottrop, naar aanleiding van een mogelijk gouden tip. Een tipgever uit die stad had ons een naam doorgegeven die kon leiden tot de identificatie van de onbekende dode vrouw die in juli 2004 was gevonden in de duinen bij Den Haag: Eva Maria Pommer uit Bottrop. In de hoop op bevestiging ging ik ter plaatse langs bij mensen uit haar omgeving, waaronder buren, voormalige behandelaars, de verhuurder van haar woning en haar tandarts van destijds.

Het bewijs stapelde zich snel op en al vrij vlot werd duidelijk dat Eva Maria zeer waarschijnlijk de onbekende dode vrouw moest zijn. We leverden ons volledige dossier in bij de politie, waaronder een gehandicaptenkaart, tandartsgegevens en contactgegevens van onder meer halfbroers. Eén specifiek bewijsstuk mag ik op verzoek van de politie nog niet benoemen, maar dat was voor mij persoonlijk een belangrijk moment. In oktober werd officieel bekendgemaakt dat de onbekende dode vrouw bij de Wassenaarse Slag inderdaad Eva Maria Pommer was. Stichting Coldcasezaken werd door de politie als cruciaal genoemd voor de oplossing. Ik durf in dit geval zelfs verder te gaan: met een sterke tip en daadkrachtig onderzoek is deze zaak door ons ter plekke opgelost. Tegelijkertijd verdient ook het coldcaseteam van Den Haag grote waardering voor het complexe traject dat zij hebben doorlopen om de identificatie formeel rond te krijgen.

In diezelfde week werd, geheel toevallig, ook bekend dat Stichting Coldcasezaken een onbekende dode man had geïdentificeerd die in november 1993 onder de Haringpakkersbrug in Amsterdam was aangetroffen. Maanden eerder ontvingen we een tip die ons leidde naar een oud Italiaans krantenartikel waarin een zoon sprak over zijn vermiste vader. De foto in het artikel vertoonde met enige verbeelding overeenkomsten met de onbekende dode man.

Na een korte maar intensieve zoektocht wisten we de zoon te lokaliseren en legde ik contact met hem. Er volgden maanden van e-mails en telefoongesprekken tussen mij, de zoon en de politie in Amsterdam, met als doel een DNA-vergelijking tot stand te brengen. Dit proces bleek ingewikkeld en frustrerend, mede doordat de Italiaanse autoriteiten nauwelijks meewerkten. Uiteindelijk werd gekozen voor een alternatieve methode, waarna al snel duidelijk werd dat de onbekende dode inderdaad de vader was die de man al bijna 34 jaar zocht. Zijn levenslange zoektocht kwam daarmee tot een einde. Ook hier speelde de politie een belangrijke rol, zeker gezien de lastige regelgeving.

Alle drie de zaken die dit jaar werden opgelost, betroffen internationale langdurige vermissingen. Het stemt me oprecht dankbaar dat we met ons werk drie families eindelijk duidelijkheid hebben kunnen geven.

Algemene gebeurtenissen
Ook in coldcase-land gebeurde dit jaar veel. In willekeurige volgorde noem ik enkele belangrijke ontwikkelingen. Zo werd er onlangs in de Tweede Kamer, op initiatief van GroenLinks, gesproken over het concept van een landelijk coldcaseteam. Dit plan kwam mede tot stand door inzet van de Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers en het platform Cold Case, Never Give Up. Stichting Coldcasezaken steunt dit initiatief en hoopt dat er in 2026 concrete stappen worden gezet.

Daarnaast kwamen meerdere oude zaken opnieuw in de media. In juni werden twee verdachten in de zaak van Tonny ter Horst, die in oktober 2000 in Terhorst werd vermoord, vrijgesproken. Nog geen maand later werd ook de hoofdverdachte in de verdwijning van Duncan Zwakke uit Zutphen vrijgesproken wegens onvoldoende bewijs. Twee zware teleurstellingen voor de nabestaanden.

In de zaak van Louis van Dam, die in januari 1992 in Den Haag om het leven kwam, waren er dit jaar eveneens spannende ontwikkelingen. In maart en augustus werden meerdere verdachten aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij de moord. Eén van hen werd later vrijgelaten; over de overige verdachten is de stand van zaken voor zover bekend nog onduidelijk.

In oktober meldde de Belgische politie een doorbraak in de zaak van Tania van Kerkhoven, die in 1993 als 17-jarig meisje in Antwerpen werd vermoord. Het destijds veiliggestelde DNA bleek te matchen met dat van een onbekende dader die begin jaren negentig twee vrouwen had verkracht. Op basis daarvan werd een compositietekening gedeeld, wat leidde tot meer dan vijftig tips.

In Nederland werd in september, na een tip aan de Peter R. de Vries Foundation, gezocht naar Herman Ploegstra. Deze zoektocht leverde uiteindelijk helaas niets op. Binnen diezelfde foundation droeg Kelly de Vries haar functie als directeur over aan Annemiek van Spanje. Met Kelly heb ik altijd prettig contact gehad en veel respect voor de manier waarop zij de foundation heeft opgebouwd. Ook met Annemiek is er goed contact en ik kijk uit naar toekomstige gezamenlijke projecten.

Nieuw onderzoeksteam
Gedurende 2025 kwamen er talloze tips binnen over onopgeloste zaken. Om die informatie goed te kunnen onderzoeken, besloot ik een nieuw OSINT-team op te richten binnen de stichting. Er meldden zich veel professionals, waaronder voormalige politiemensen, specialisten in terreinanalyse en ervaren open source onderzoekers.

Het team, bestaande uit ongeveer twintig vrijwilligers, blijft zich ook in 2026 inzetten voor het analyseren van tips, het aanvullen van dossiers en het ondersteunen bij zoekacties. Alles is erop gericht om uiteindelijk waardevolle informatie aan de politie over te dragen. De relatie met de Nederlandse autoriteiten is dit jaar merkbaar verbeterd en er wordt steeds beter gecommuniceerd.

Onbekende Doden Dag
Richting het einde van het jaar introduceerde Stichting Coldcasezaken het initiatief om onbekende doden een eigen herdenkingsdag te geven: 4 november, Onbekende Doden Dag. Vrijwilligers hingen op die dag levensgrote banners op met toonbare foto’s van geselecteerde onbekende doden. De actie leidde tot discussie en tot spanningen met de politie, die eiste dat de banners zouden worden verwijderd. Ik bleef bij mijn standpunt dat we geen wetten overtraden. Uiteindelijk werden afspraken gemaakt waardoor de banners tijdelijk mochten blijven hangen. De actie leverde serieuze tips op die op dit moment nog worden onderzocht.